Artikel afbeelding

Toenemende flexibiliteitsbehoefte bij werknemers

Toenemende flexibiliteitsbehoefte bij werknemers

De tendens op de arbeidsmarkt is overwegend positief. Zowel werkgevers als werknemers zien steeds vaker kansen om hun positie nog verder te verbeteren. Een belangrijke trend is ook een groeiende behoefte aan flexibiliteit bij werkenden. Zij hebben steeds meer drang naar vrijheid en zelfstandigheid. Ook lopen werktijd en privétijd steeds vaker door elkaar heen en werken meer mensen thuis. Een aantal opvallende ontwikkelingen op een rij.

De afgelopen weken verschenen diverse nieuwsberichten over onderzoeken naar thuiswerken, uitgevoerd door TNO en CBS. Zo werkten in 2015 bijna 3 miljoen mensen wel eens vanuit huis. Het gaat zowel om werknemers als zelfstandigen. Van die groep werkt 62% incidenteel thuis. Een meerderheid daarvan gaf aan een hogere werkdruk te ervaren dan personen die hoofdzakelijk of juist niet thuiswerken. Incidentele thuiswerkers gaven ook aan het gevoel te hebben door het thuiswerk familieactiviteiten te missen of te verwaarlozen. Volgens het onderzoek leed het werk in het algemeen minder onder de familieactiviteiten dan andersom. Een veel voorkomend sentiment bij werkgevers dat thuiswerken minder productief zou zijn, lijkt daarmee te worden ontkracht. Sterker nog, werknemers in Nederland behoren tot de meest gelukkigen van Europa, juist omdat ze veel thuis kunnen werken.

Uit het onderzoek bleek ook dat incidentele thuiswerkers vaker overwerken (83%) dan niet-thuiswerkers (62%) of frequent thuiswerkers (67%). De oorzaak ligt vaak in de drukte en afleiding op het werk, waardoor veel werk mee naar huis moet worden genomen. Ook de toenemende bereikbaarheidscultuur is daar debet aan. Overwerk kan weliswaar leiden tot een toenemende productiviteit en efficiëntie, maar negatieve gevolgen liggen daarbij op de loer. Om die te voorkomen hebben werknemers in Frankrijk, die in dienst zijn bij een onderneming met meer dan 50 werknemers, sinds 1 januari 2017 het wettelijk recht om hun smartphone uit te zetten en niet bereikbaar te zijn. Zo ver is het in Nederland nog niet. Werkgevers dienen zich in feite uitsluitend te houden aan de Arbeidstijdenwet. Er gelden maximale werktijden per dag (12 uur) en per week (60 uur). Zolang daarbinnen wordt gebleven mag de werkgever bepalen wanneer er gewerkt wordt. Een werknemer die vooral “output-gedreven” werkzaamheden verricht, heeft doorgaans echter wel meer vrijheid om zijn werktijden in te delen.

Een veelgehoord misverstand is dat werknemers in Nederland inmiddels het recht zouden hebben om thuis te werken. Sinds 1 januari 2016 geldt de Wet Flexibel Werken (Wfw). Daarin staan verschillende rechten voor werknemers die ten minste 26 weken in dienst zijn bij een werkgever met meer dan 10 werknemers. Zij kunnen een verzoek doen de arbeidsduur te verminderen of vermeerderen en om de werktijd aan te passen. Dit mag een werkgever alleen weigeren in geval van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Daarvan is niet snel sprake. Voor een verzoek tot aanpassing van de arbeidsplaats geldt die toets niet. De werknemer heeft slechts het recht een verzoek tot thuiswerken in te dienen en hierover met de werkgever in overleg te treden. Een werkgever mag een dergelijk verzoek echter afwijzen, zonder dat hij daarvoor een zwaarwegende reden hoeft te hebben. Wel moet een werkgever een verzoek serieus in overweging nemen en tijdig beslissen.

Let er ten slotte op dat op het thuiswerken vergelijkbare wet- en regelgeving van toepassing is als op het werk op de werkvloer. Denk daarbij aan de zorgplicht als werkgever, de Arbowet en mogelijk ook bepalingen in een CAO.

Op June 13, 2017